बोला गोर बोली, लखा गोर बोली!
कालेन जागतिक मातृभाषा दन हेत्तो. तमेन मणेकनती शुभेच्छा!
जगभरेमायीर जवळपास ७००० हजार भाषार जतन, पुनरुज्जीवन आन् संवर्धन करेवास आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिवसेर पॅरिसेम २१ फेब्रुवारी ती तो २४ फेब्रुवारी तांणु तीन दन आंतरराष्ट्रीय बोलीभाषा परिषदेर आयोजन करेम आयोछं. येमायी तमार हमार वास गौरवशाली वात छं की, ये परिषदेमायी गोरबोली भाषार समावेश करेम आयोछं. ई घटना आपणेंवास घण मोठ उपल्ब्धी छं.
ये निमित्तेती भारतेम काश्मीर ते कन्याकुमारी पर्यंत बोलेवाळ गोरबोली भाषा सोबत इतरही भाषा बचायेवास आंघेर घडीम आचो पगला वटायेर शासुती वाटरीछं. आंतरराष्ट्रीय संस्था युनोस्को लेरी जकोंण पॅरिसेर परिषदेम वैभवशाली वारसा अन् परंपरा जपेवाळ मार याडी भाषा गोरबोलीर दखल लेनतांणी गोरबोली भाषान भाषार दर्जा देयेरो विषय मुंडयाग लामेलेछं.
आज गोरबोली भाषान दर्जा मळायेवास समाजेर धुरकरी,नेता आन् पुढारी कायीं करतु दखायेणीं ई सेती मोठ नाराजी छं. पण आंतरराष्ट्रीय स्तरेप काम करेवाळ युनोस्को संस्था आपने गोरबोलीभाषार दखल लेलदीलच.ई तमाम गोरमाटी आंन् गोरबोली भाषार गौरव छं.
युनोस्को संस्थार अंदाजे नुसार जगभरेम ८ हजार ३२४ भाषा बोलेम आवछं.वोर पैकी जवळपास ७ हजार भाषा आजही लोक बोलछं. वोर पैकी एक म्हणजे आपण याडी भाषा छं. जगभरेम अनेक भाषा जिवंत रेयेर बादही काही लोक आपणें घरेम आपण आपण भाषाम छिछाबरेती बोलेणी करण अनेक भाषा मरणंकळा भोगरीछं. वसच गत आज शहरेम रेयेवाळे गोरमाटी गणसमाजेर हेगीछं. आसी मरणंकळा भोगेवाळी भाषान जतन करेवास जागतिक पातळीप ध्यान देयेवास आन् जतन, संवर्धन करेवास संयुक्त राष्ट्रेर महासभा २०२२ ते २०३२ ई दशक आंतरराष्ट्रीय स्थानिक भाषा दशक करन घोषित करनाकेछं. येरे सारु आपण चकेन प्रयत्न करेर गरज निर्माण हेगीछं.
गोरबोली भाषा आन् संस्कृतीर समृद्धीकरिता झटेवाळ परमपूज्य महान तपस्वी संत डॉ. रामराव बापू महाराज, महानायक वसंतराव नाईक साहेब, पद्मश्री रामसिंगजी भानावत, ऑल इंडिया बंजारा सेवा संघ, रणजीत नाईक साहेब रमेशचंद्र आर्य, भिमणीपुत्र मोहन नाईक साहेब, प्रा. मोतीराज राठोड, हरिभाऊ राठोड, गोवर्धन बंजारा, एकनाथ पवार, राजाराम जाधव, याडीकार पंजाब चव्हाण, पंडित चव्हाण, काशिनाथ नायक, प्रा. डॉ. दिनेश शिवा राठोड, वीरा राठोड, एकनाथ गोफणे, प्राचार्य जयसिंग जाधव, प्रा. डॉ. सुभाष राठोड पुणे, प्रा. डॉ. सुनीता पवार , जयराम पवार, प्रा. डॉ. अशोक पवार, रतन आडे, मोतीराम राठोड, टी.डी. चव्हाण, बाबूसिंग राठोड, नामदेव चव्हाण, डॉ. कृष्णा राठोड, कैलास पवार, प्राचार्य सलतान राठोड, नामा बंजारा, प्रा. डॉ. वसंत राठोड, जिजाताई राठोड, बी. सुग्रीव, डॉ. श्रीराम पवार, विजया पवार, कवी सुरेश राठोड, कवी अरुण पवार, कवी जयकुमार राठोड, विलास राठोड, युवराज महाराज येंदुर उल्लेख करणों गरजेर छं. आजी अनेक लोक गोरबोली भाषान दर्जा मळेवास आपण आपण पातळीप कोशीस करेरेछं वोदुंर अभिनंदन!
गोर बंजारा साहित्य अकादमीर संकल्पना सेरे आंघाडी एकनाथ पवार आन् याडीकार पंजाबराव चव्हाण मांडेते. आन् वोर पेल सभा भक्तीधाम पोहरागडेम प्रा.मोतीराज राठोड सरेर अध्यक्षतेम लिदेते.आज उज वेदनाकार एकनाथ पवार महाराष्ट्रेर संपूर्ण विद्यापीठेम बंजारा भाषा संशोधन केंद्रेर स्थापना करेवास पाठपुरावा कररोछं. आन् याडीकार पंजाबराव चव्हाण येंदुर मागणी छं. की नाशिक आदिवासी विद्यापीठेर धरतीप पोहरागडेम गोरबोली विद्यापीठ हेंणु. ही मागणी भारत देशेर पंतप्रधान नरेंद्रजी मोदी साहेब जना पोहरागडेमायी आयोतो जनाती करीम आयीछं . युनोस्को संस्था २०३२ सालेतांणु मातृभाषा दशक साजरा करेवाळ छं. येरेवास आपणेंन गोरबोली भाषान दर्जा मळायेवास प्रयत्न करनो गरजेर छं. कुंभमेळाम हांगोळी करेती आपणें याडी भाषान दर्जा मळेवाळो छेंणी. ई वात हारद रखाडणो गरजेर छं.येरेवास आपणेंन संविधानिक लढा लढेर गरज छं.
अमेरीकाम गोरबोली भाषा जिवंत छं.पण पुसदेम गोरबोली भाषा मरणंकळा भोगरीछं?
पुसदेर मारो मित्र पिएसआय गणेश राठोड साहेबेर अमेरिकावाळ छोरी पुसदेम आयीती. वोर चारपाच वरसेर नानकीस सुंदर छोरी गोरबोलीम मिठदाक बोलरीती आन् इंग्लिश सुद्धा बोलरीती वोरे नानक्यास मुंडेमायीर गोरबोली भाषा सांभळन मन हारीक वाटेन लगगो. सात समुद्रेपर रेयेवाळ राठोड साहेबेर छोरी आपणें गोरमाटीरे गण समाजेवास आन् गोरबोली भाषा जिवंत रखाडेवास अमेरिकाम भी गोरबोली भाषा बचामेलीछ. वोरो तमाम गोरमाटी वडीती अभिनंदन करुछुं… शाब्बास बेटी!
आन् आपणे पुसदेम नानकीस नौकरीवाळ लोक आपण छिछाबरेन गोरबोली भाषा न शिकाता मराठीम बोलरेछं. करणछ गोरमाटी गडेम गोरबोली भाषा मरणंकळा भोगरीछं येन तम हाम चक लोक जबाबदार छां.. भियावो!
गोरबोली,गोर संस्कृती,धाटी, परंपरा टिकान रखाडेर हिय तो गोरमाटीर ऐतिहासिक वारसार चौकटेन साबुत रखाडणु लागीय.एकदन आटी,चोटला आणि फेटीया काचळी फेरन तिज,होळीम नाचेती वात जमेवाळ कोणी. वोरेवास निरंतर गोरबोलीर जतन करणों गरजेर छं. परिवर्तन घडणों गरजेर छं. पण आतरा परिवर्तन चायेणी की तम हाम आपण संस्कृती,धाटी, परंपरा छोडतांणी भलतोच काही तरी करेन लगजाया…करण गोरमाटीम कच…. देखादेखी लिदो जोग …घटगी काया, बढगो रोग!
येरेवास आपणेंन एकच करणु लागीय. . “बोला गोरबोली.लखा गोर बोली”! संदर्भ-सकाळ वृत्तसेवा व वेदनाकार एकनाथ पवार नागपूर
✍️याडीकार पंजाबराव चव्हाण पुसद -९४२१७७४३७२
बंजारा भाषा साहित्य संस्कृतीचे अभ्यासक.
